Ürünler

Carbon
Water
ESG
EMS
for Finance

Kaynaklar

Sustable Blog
Etkinlikler
Vaka Çalışmaları
Sertifika Doğrulama

Kurumsal

Hakkımızda
İletişim
Lisanslar

Teknoloji Altyapısı

Bulut
Şirket İçi

Danışmanlıklar

GRI
CDP
TSRS
LSEG
SBTi
S&P Global

Headquarter: Merdivenköy Mh. Nur Sk. A Blok K:12 D:115 Business, 34730 Kadıköy/İstanbul

R&D Center: Bilişim Vadisi, Muallimköy Mah. Deniz Cad. No: 143/8 C1 Blok Zemin Kat Kapı No: Z01 Gebze/Kocaeli

contact@sustable.com
+90 (216) 706 96 18
​

Copyright © 2025 Sustable, Inc. Tüm hakları saklıdır.

Blog
/Karbon Muhasebesi

Kapsam 1 Emisyonları

Mustafa Uysal
27 Apr, 20252 min read

Kapsam 1 Emisyonları: Doğrudan Emisyonların Detaylı İncelemesi

Bu bölümde Kapsam 1 emisyonlarının detaylarını ele alacağız.

Kapsam 1 emisyonları, bir organizasyonun sahip olduğu veya doğrudan kontrol ettiği kaynaklardan meydana gelen sera gazı emisyonlarını kapsar.
Bu kapsamda, organizasyonun faaliyetlerinden kaynaklanan tüm doğrudan emisyonlar değerlendirilir.
Örneğin, bir fabrikanın bacasından çıkan gazlar ya da şirketin sahip olduğu araç ve ekipmanların yakıt kullanımı sonucu ortaya çıkan emisyonlar Kapsam 1 içerisinde yer alır.

Kapsam 1 emisyonları, beş temel başlık altında sınıflandırılır:

  • Sabit Yanma
  • Mobil Yanma
  • Sızıntı Emisyonları
  • Proses Emisyonları
  • Arazi Kullanımı ve Arazi Kullanımı Değişikliği Emisyonları (AKAKDO)

Sabit Yanma

Sabit yanma, kazanlar, fırınlar veya jeneratörler gibi sabit ekipmanlarda yakıt kullanımı sonucu oluşan emisyonları ifade eder. Örneğin, bir fabrikadaki kazanlarda veya gaz türbinlerinde kullanılan kömür veya doğal gaz gibi yakıtların yanması sırasında atmosfere salınan sera gazları sabit yanma kapsamında hesaplanır.

Mobil Yanma

Mobil yanma, şirkete ait veya şirket tarafından kontrol edilen otomobiller, kamyonlar, gemiler, uçaklar ve diğer tüm ulaşım araçlarındaki yakıt tüketimi sonucu oluşan emisyonları kapsar. Örneğin, bir şirketin sahip olduğu araçlardan veya fabrika sahasında kullanılan forkliftlerden kaynaklanan emisyonlar mobil yanma başlığı altında değerlendirilir.
Ayrıca, şirket tarafından kiralanan ve yakıt tüketimi şirketin sorumluluğunda olan araçlardan kaynaklanan emisyonlar da mobil yanma kategorisine dahil edilmelidir.

Sızıntı Emisyonları

Sızıntı emisyonları, kasıtlı veya kasıtsız olarak ortaya çıkan sera gazı salımlarını ifade eder.
Örneğin:

  • Sanayi tesislerinde bağlantı noktaları, contalar veya ekipmanlardan kaynaklanan gaz sızıntıları
  • Kömür madenlerinden veya havalandırma sistemlerinden yayılan metan
  • Soğutma ve iklimlendirme ekipmanlarının kullanımından kaynaklanan hidroflorokarbon (HFC) salımları
  • Gazların taşınması sırasında oluşan metan sızıntıları

Ayrıca, ofislerde ve fabrikalarda kullanılan soğutucu cihazlar, klimalar, su sebilleri, yangın söndürme sistemleri ve trafo kesicilerden kaynaklanan gaz salımları da sızıntı emisyonları altında raporlanmalıdır.

Proses Emisyonları

Proses emisyonları, fiziksel veya kimyasal işlemler sırasında atmosfere doğrudan yayılan sera gazı emisyonlarını kapsar.
Özellikle petrol ve gaz, alüminyum, çimento gibi sanayi sektörlerinde görülür.
Örneğin:

  • Çimento üretiminde kalsinasyon sürecinde salınan karbondioksit
  • Petrokimya süreçlerinde katalitik parçalamadan kaynaklanan karbondioksit
  • Alüminyum ergitme işlemleri sırasında ortaya çıkan perflorokarbon (PFC) emisyonları

Bu tür emisyonlar, proses emisyonları başlığı altında hesaplanmalıdır.

Arazi Kullanımı ve Arazi Kullanımı Değişikliği Emisyonları (AKAKDO)

Arazi kullanımı ve arazi değişikliği kaynaklı emisyonlar, insan faaliyetleri sonucu arazi kullanımında meydana gelen değişimlerden kaynaklanan sera gazı salımlarını ve uzaklaştırmalarını içerir.
Örneğin:

  • Ormanların tarım arazisine dönüştürülmesi
  • Çayır ve otlakların yerleşim alanına çevrilmesi

Doğal arazilerde meydana gelen bu değişimler, karbon stoklarının azalmasına veya artmasına yol açar.
Bu kapsamda, karbon tutumu ve kaybı ile ilişkili emisyonlar AKAKDO başlığı altında değerlendirilir.

Kaynaklar

  • Greenhouse Gas Protocol – Corporate Standard
  • IPCC 2006 Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories
  • US EPA - Greenhouse Gas Emissions Overview